Een goed gekozen lettertype kan je ontwerp maken of breken. Het ondersteunt de inhoud en versterkt de boodschap, waardoor deze helder en overtuigend wordt overgebracht. Slechte typografie daarentegen kan afleiden en frustreren. Met deze richtlijnen maak je bewuste en doordachte keuzes.

In de voorbeelden is gekozen voor Google Fonts, omdat deze gratis beschikbaar zijn en zowel geschikt zijn voor web- als printmedia. Uiteraard zijn klassieke lettertypes zoals Baskerville (voor formele en elegante ontwerpen), Helvetica (voor strakke en moderne toepassingen), en Times (voor traditionele publicaties) ook uitstekende keuzes.

1. Begrijp het doel van typografie

Typografie draait niet alleen om mooie letters; het gaat vooral om communicatie. Vraag jezelf af: Wat wil ik overbrengen? Een formeel rapport vraagt bijvoorbeeld om een serieus lettertype zoals Roboto of Merriweather. Een uitnodiging voor een feestje kan daarentegen speels en uitnodigend zijn, zoals met een handgeschreven font zoals Pacifico.

2. Context is alles

Elk project heeft een eigen sfeer en doelgroep. Denk na over wie je ontwerp gaat bekijken. Is het een jong publiek? Kies dan een modern en fris lettertype zoals Montserrat. Voor een ouder of zakelijk publiek werkt een klassiek en betrouwbaar lettertype zoals Playfair Display vaak beter. Stem je keuze altijd af op het gevoel dat je wil oproepen.

3. Leesbaarheid is cruciaal

• Gebruik een voldoende grote puntgrootte (corps).
• Zorg voor genoeg witruimte tussen de regels (interlinie).
• Beperk afleiding door een goed contrast tussen tekst en achtergrond.
• Kies een lettertype met voldoende ondersteuning voor meerdere talen (zoals accentletters).
• Controleer of het lettertype de basisgewichten en -stijlen bevat (zoals vet en cursief).
• Optioneel: kies een lettertype met alternatieve glyphs (zoals ligaturen).
• Optioneel: kies een lettertype dat extra gewichten en stijlen biedt (zoals gradaties, bijvoorbeeld halfvet).

Voor lange teksten is een lettertype zoals Lora of Nunito prettig, omdat het goed leesbaar is. Voor korte teksten of koppen werkt een modern schreefloos lettertype zoals Oswald of Raleway.

4. Houd het simpel

Gebruik niet meer dan twee lettertypes in één ontwerp. Als je meerdere stijlen combineert, kies dan lettertypes die elkaar aanvullen. Bijvoorbeeld een schreefletter zoals Libre Baskerville voor de tekst en een schreefloos lettertype zoals Open Sans voor de titels. Of gebruik binnen één lettertype verschillende gradaties, zoals vet, cursief of dun.

Lees hier meer over het combineren van lettertypen

5. Test en experimenteer

Voordat je je keuze vastlegt, test je het lettertype in verschillende situaties:

• Hoe ziet het eruit op papier versus een scherm?
• Is het leesbaar in kleine formaten?
• Werkt het in zowel smalle als brede kolommen?

Print proefjes en bekijk hoe het lettertype presteert. Soms lijkt een lettertype perfect op het scherm, maar oogt het minder sterk op papier.

6. Leer door te doen

Een goede lettertypekeuze komt met ervaring. Begin met populaire Google Fonts, zoals Roboto of Montserrat. Gebruik een lettertype enkele weken voor verschillende projecten om het goed te leren kennen. Zo ontdek je wat werkt en wat niet.

7. Gebruik hulpmiddelen

Websites zoals Google Fonts en Adobe Fonts bieden talloze opties. Je kunt fonts filteren op stijl, populariteit en zelfs toepassingen zoals kopteksten of bodytekst. Fontmanagementtools zoals FontBase helpen je bij het organiseren en testen van lettertypes.

Herhalingsvragen

1. Waarom is typografie belangrijk in een ontwerp?
2. Wat is het verschil tussen een schreefletter en een schreefloze letter?
3. Hoeveel lettertypes gebruik je idealiter in één ontwerp? Waarom?
4. Hoe kun je de leesbaarheid van een tekst verbeteren?
5. Noem een situatie waarin je een speels lettertype zou gebruiken.
6. Wat kun je doen om te testen of een lettertype goed werkt?
7. Welke tools kun je gebruiken om lettertypes te vinden en te testen?
8. Waarom is het belangrijk om je doelgroep te kennen bij het kiezen van een lettertype?
9. Wat is interlinie of regelafstand en hoe beïnvloedt het de leesbaarheid?
10. Waarom is het verstandig om je ontwerp te bekijken op verschillende apparaten en formaten?

Praktisch deel: Oefening – Emoties uitdrukken in een A6 kaartontwerp

Ontwerp een A6-formaat kaart die een gekozen emotie of gevoel uitdrukt, met behulp van vormen, kleuren en lettertypen.

Stappenplan

1. Kies een emotie of slogan:
   • "Zet door!"
   • "Dans in de regen"
   • "Durf anders te zijn"
   • "Het geluid van de stilte"
   • Meer slogan's vind je hier.
2. Bepaal kleuren en vormen: Kies kleuren en vormen die passen bij de gekozen emotie of slogan. Gebruik kleurenpsychologie om je keuzes te onderbouwen. Lees hier meer over de psychologie van de verschillende kleuren.



3. Selecteer een lettertype: Kies een passend lettertype uit Google Fonts. Bijvoorbeeld:
   • Speels: Indie Flower
   • Rustig: Lato
   • Stoer: Bebas Neue
4. Schets je ontwerp: Maak schetsen op papier. Tevreden? Scan en bewerk de schets in Adobe Illustrator.
5. Werk digitaal uit: Combineer vormen, kleuren en tekst tot een definitief ontwerp in Illustrator en zet de compositie in InDesign.
6. Print je ontwerp: Print het ontwerp digitaal in A6-formaat.
7. Presentatie en reflectie: Presenteer je ontwerp aan de klas en leg uit hoe kleuren, vormen en lettertype bijdragen aan de gekozen emotie.

Voorbeelden van emoties en ontwerpen

Beoordelingscriteria

• Creativiteit en originaliteit.
• Samenhang tussen kleuren, vormen en lettertypen.
• Algemene esthetiek en professionaliteit.