Kunstkritiek

Een kunstkritiek schrijven.

Een kunstkritiek is een grondige analyse en evaluatie van een kunstwerk. Hoewel er geen twee mensen zullen zijn die dezelfde reactie op een kunstwerk ervaren of het op dezelfde manier interpreteren, zijn er een paar standaardrichtlijnen die je kunt volgen om een doordachte en grondige kritiek te kunnen schrijven. De basiselementen van een kunstkritiek zijn de beschrijving, analyse, interpretatie en beoordeling van het werk.

Deel 1: Het werk beschrijven

Verzamel algemene informatie over het werk.

Dit is het soort tekst dat je aantreft op het bijschrift van een museum of galerie, of in het bijschrift van een kunstboek. Het kennen van de achtergrond van een werk kan een groot verschil betekenen in hoe je het werk zult interpreteren en begrijpen. Begin je kritiek door de volgende informatie te verstrekken.

  • Titel van het werk
  • Naam van de kunstenaar
  • Wanneer is het werk gemaakt?
  • Waar werd het gemaakt?
  • Met welk type media werd het werk gemaakt? (bijv., olieverf op doek)
  • De precieze grootte van het werk?
Beschrijf wat je ziet.

Beschrijf het kunstwerk in neutrale termen. Je beschrijving moet dingen omvatten zoals de vorm en de omvang van het werk. Als het kunstwerk figuren of objecten weergeeft in plaats van abstracte vormen, beschrijf dan wat het vertegenwoordigt.

  • Je kunt bijvoorbeeld iets zeggen als, "Dit is een kleinschalig portretschilderij van een jonge vrouw, uitgebeeld vanaf het middel, tegen een donkere achtergrond. Ze heeft haar handen samengevouwen voor haar borst en kijkt omhoog en iets naar rechts van de kijker. Ze draagt een roze jurk, en een lange sluier valt achter haar hoofd."
  • Vermijd het gebruik van termen als "mooi", "lelijk", "goed" of "slecht."" Op dit punt ben je gewoon aan het vertellen wat je ziet, zonder te oordelen over de kunst!
Bespreek de verschillende beeldaspecten van het werk.

1. Lijn: Lijnen in een kunstwerk kunnen letterlijk of impliciet zijn. Verschillende soorten lijnen kunnen verschillende gemoedstoestanden of effecten teweeg brengen.

Bijvoorbeeld:

Juan Miro, Amarant
Juan Miro, Amarant
Wassily Kandinsky, Komposition II
Wassily Kandinsky, Komposition II
Victor Vasarely, Tilla en Leyre
Victor Vasarely, Tilla en Leyre
  • Gebogen lijnen kunnen een kalmerend effect hebben, terwijl gekartelde lijnen mogelijk wat hardere aanvoelen, of een gevoel van energie creëren.
  • Ruwe, schetsmatige lijnen creëren een gevoel van beweging en vrijheid, terwijl vloeiende, ononderbroken lijnen een meer verstilde en zorgvuldig geplande indruk geven.
  • Een gezichtslijn, actielijn of perspectieflijnen kunnen worden gesuggereerd door de rangschikking van figuren en objecten binnen een scène. Bijvoorbeeld, een groep figuren die allemaal kijken of wijzen in een bepaalde richting, kan een impliciete lijn creëren die je oog door het werk in een bepaalde richting trekt.

2. Kleur: Noteer kenmerken zoals de tint (rood, groen, blauw, enz.), kleurwaarde (lichtheid of donkerheid) en intensiteit. Kijk naar algemene kleurenschema's/kleurencirkels en denk na over hoe de kleuren samenwerken.

Bijvoorbeeld, botsen de kleuren of zijn ze harmonieus? Maakt het werk gebruik van een verscheidenheid van kleuren, of is het meer monochroom (allemaal tinten blauw, bijvoorbeeld)?

Pablo Picasso, Les Desmoiselles d’Avignon
Pablo Picasso, Les Desmoiselles d’Avignon

3. Ruimte: "Ruimte" verwijst naar de gebieden rondom en tussen objecten in een werk. Wanneer we spreken over ruimte, focus je dan op dingen zoals diepte en perspectief, overlappende objecten en het gebruik van lege ruimte versus ruimte vol met details.

Als je een tweedimensionaal kunstwerk beschrijft, zoals een schilderij, behandel dan het al dan niet geven van een illusie van een driedimensionale ruimte en diepte in het werk.

Edward Hopper, Nighthawks
Edward Hopper, Nighthawks

4. Licht: Licht in een kunstwerk kan warm of koel, helder of gedempt, natuurlijk of kunstmatig lijken. Neem de tijd om te vertellen over de rol van licht en schaduw in het werk.

  • Als je een tweedimensionaal werk behandelt, zoals een schilderij, dan kun je wellicht benadrukken hoe de kunstenaar de illusie van licht creëert.
  • Voor een driedimensionaal werk, zoals een sculptuur, kun je de interactie bespreken tussen licht en het werk. Bijvoorbeeld, is het oppervlak reflecterend? Werpt de sculptuur een interessante schaduw? Zijn sommige delen van het beeld schaduwrijker of beter verlicht dan andere delen?
Gerhard Richter, Betty
Gerhard Richter, Betty

5. Vorm: Zijn de vormen in het werk geometrisch, met rechte lijnen en perfecte curven, of zijn ze meer natuurlijk? Wordt het werk gedomineerd door een bepaald type vorm, of zie je een aantal verschillende vormen?

  • Vormen spelen een belangrijke rol in zowel abstract als figuratieve werken.
  • Zodra je een vorm in een schilderij opmerkt, kun je kijken om te zien of de vorm ergens anders in het schilderij wordt herhaald.
Mondriaan, Victory Boogiewoogie I
Mondriaan, Victory Boogiewoogie I
Velasquez, Las Meninas
Velasquez, Las Meninas

Deel 2: Het werk analyseren

Bespreek hoe het werk gebruikmaakt van de principes van compositie.

Zodra je het werk beschreven hebt, is het tijd om te gaan analyseren, of te bespreken hoe het allemaal samenvalt. Begin door te praten over hoe het werk is samengesteld, rekening houdend met een paar fundamentele ideeën.

Evenwicht: Hoe werken de kleuren, vormen en texturen in het stuk samen? Creëren ze een evenwichtig of harmonieus effect, of is het stuk op een bepaalde manier onevenwichtig?

Giorgio Morandi, Natura Morta
Giorgio Morandi, Natura Morta

Contrast: Maakt het werk gebruik van contrasterende kleuren, texturen, of belichting? Contrast kan ook worden gevonden in het gebruik van verschillende vormen of contouren, zoals gekartelde versus gekromde lijnen, of geometrische versus natuurlijke vormen.

Verkeer: Hoe creëert het werk een gevoel van beweging? Wordt je blik op een bepaalde manier door de compositie getrokken?

Percentage: Lijken de grootte van de verschillende elementen in het werk zoals je zou verwachten, of zijn ze verrassend? Bijvoorbeeld, als het werk een groep mensen toont, zien bepaalde figuren er dan groter of kleiner uit dan ze in het echte leven zouden zijn?

Henri Matisse, La Danse
Henri Matisse, La Danse
Wijs het punt van focus aan in het werk.

De meeste kunstwerken hebben een of meer punten die zijn bedoeld om je aandacht te trekken en je blik te vangen. In een portret kan dit het gezicht of de ogen zijn van het onderwerp. In een stilleven zou het een centraal geplaatste of goed verlicht object kunnen zijn. Probeer vast te stellen welke delen van het werk worden benadrukt.

  • Kijk naar het werk en neem er nota van welke kenmerken je meteen opvallen of waar je blik maar naartoe blijft terugkeren.
  • Vraag jezelf af waarom je oog door het kenmerk wordt aangetrokken. Bijvoorbeeld, als je merkt dat je blik gefixeerd blijft op één figuur in de groep, is dat dan omdat de figuur groter is dan de anderen? Staat die figuur dichterbij de kijker, is die feller verlicht?
Caravaggio, David met het hoofd van Goliath
Caravaggio, David met het hoofd van Goliath
Zoek naar thema's in het werk.

Onderscheid een paar belangrijke thema's en bespreek hoe de kunstenaar de verschillende beeldaspecten gebruikt (kleur, licht, ruimte, vorm en lijn) om deze thema's uit te drukken. Thema's kunnen dingen omvatten zoals:

  • Het gebruik van kleurenschema's die het werk een bepaalde stemming of betekenis te geven. Zie bijvoorbeeld de schilderijen van Picasso's blauwe periode.
Pablo Picasso, De Tragedie
Pablo Picasso, De Tragedie
  • Symboliek en religieuze of mythologische beelden. Kijk bijvoorbeeld naar het gebruik van cijfers en symbolen uit de klassieke mythologie in werken uit de Renaissance, zoals Botticelli's "geboorte van Venus".
Sandro Boticelli, De geboorte van Venus
Sandro Boticelli, De geboorte van Venus
  • Herhalen van beelden of motieven binnen een werk- of groep werken. Voor een goed voorbeeld hiervan kun je kijken hoe planten en bloemen worden gebruikt in veel van de schilderijen van Frida Kahlo.
Frida Khalo, zelfportret met Bonito
Frida Khalo, zelfportret met Bonito

Deel 3: Interpretatie van het werk

Probeer om het doel van het werk vast te stellen.

Met andere woorden, wat denk je dat de kunstenaar probeerde te zeggen met het werk? Waarom heeft hij/zij het werk gemaakt? Probeer samen te vatten wat de algemene betekenis is van het werk zoals jij het ziet.

Beschrijf je eigen reactie op het werk.

Nu is het tijd om wat subjectiever te worden. Denk na over wat je voelt tijdens het kijken naar het werk. Wat denk je dat de algemene stemming is van het werk? Herinnert het je ergens aan (ideeën, ervaringen, andere kunstwerken)?

Gebruik expressieve taal om je reactie op het werk te verwoorden. Bijvoorbeeld, is de sfeer van het werk triest? Hoopvol? Vredig? Zou je het werk als mooi of lelijk omschrijven?

Gebruik voorbeelden uit je beschrijving en analyse

Gebruik voorbeelden uit je beschrijving en analyse van het werk om uit te leggen waarom je op een bepaalde manier denkt en voelt over een kunstwerk.

Bijvoorbeeld:

Edward Munch, Het zieke kind
Edward Munch, Het zieke kind

Ik denk dat Edward Much het verdriet van de moeder wil uitdrukken. Dat zie ik aan:

  • Kind ziet bleek, holle ogen = naderende dood.
  • Gebogen hoofd van de moeder.
  • Vertikale penseelstreken: doet me aan tranen denken.
  • Wit kussen: lijkbleek
  • Moeder wil haar kind bij zich houden: Moeder houdt de handen van haar kind vast.

Deel 4: Het werk beoordelen

1. Beslis of je denkt dat het werk succesvol is of niet.

Het doel hierbij is niet per se om aan te geven of een kunstwerk "goed" of "slecht" is. In plaats daarvan kun je beter nadenken of het werk 'succesvol' is. Denk bijvoorbeeld na over het volgende:

  • Denk je dat het werk overbrengt wat de kunstenaar wilde zeggen?
  • Heeft de kunstenaar materialen en technieken goed gebruikt?
  • Is het kunstwerk origineel, of imiteert het andere kunstwerken?

1. Leg uit waarom je op een bepaalde manier oordeelt over het werk.

Zodra je een paar aspecten hebt uitgekozen waarop je het werk gaat beoordelen, dien je de focus van je evaluatie duidelijk te vermelden. Bijvoorbeeld, je zou kunnen zeggen dat je het werk beoordeelt op grond van hoe goed het gemaakt is, hoe goed het technisch is afgewerkt, en hoe succesvol het werk de beoogde stemming of thema's weergeeft.

1. Geef een samenvatting waarom je denkt dat het werk geslaagd of mislukt is.

Leg in een paar zinnen je oordeel over het werk uit. Geef specifieke redenen voor je oordeel, met behulp van je interpretatie en analyse van het werk.

Bijvoorbeeld, "Ik denk dat dit werk succesvol is omdat het gebruik van licht, vorm, gebaar en lijn allemaal harmonieus samenwerken bij het weergeven van de sfeer van het onderwerp.""

Vergeet niet, er bestaat geen juiste manier om een kritiek te geven op een kunstwerk. Je doel is niet om te zeggen of de kunst goed of slecht is, maar eerder om duidelijk aan te geven wat je begrip van en reactie op het kunstwerk is.